Overname of fusie van bedrijven: wat met je lopende contracten?

Neem je een zaak over, of wil je fuseren met een ander bedrijf? Ga niet over één nacht ijs en bereid deze transactie goed voor. Eén van de items waar vaak vragen over rijzen, is het lot van de lopende contracten. Hoe je hiermee moet omgaan, hangt af van de soort transactie die je voor ogen hebt. Een overzicht.

 

Overname

De overname van een zaak kan gebeuren op verschillende manieren. Zo is het mogelijk de aandelen van de onderneming over te nemen. Daarnaast kan je er ook voor kiezen om louter het handelsfonds over te nemen. We bekijken beide opties.
 

Overname van aandelen

De eigenaars van een vennootschap zijn de vennoten of de aandeelhouders: zij houden de aandelen van het bedrijf in handen. De onderneming van de hand doen, kan gebeuren via een overdracht van deze aandelen. De verkopers verkopen hun aandelen aan de kopers, en op deze manier verandert de eigendomsstructuur van de onderneming. Door de verwerving van de aandelen, zijn de nieuwe aandeelhouders eigenaar van het bedrijf.

Zo’n overdracht kan gebeuren via een onderhandse akte, ook als de vennootschap eigenaar is van een onroerend goed. Het onroerend goed wordt immers niet apart overgedragen: louter de aandelen zijn het voorwerp van de overdracht.
De loutere overname verandert het bedrijf op zich niet. Er is sprake van continuïteit. Dit betekent dat alle lopende contracten gewoon blijven verder lopen. Arbeidsovereenkomsten, contracten met leveranciers en klanten,… blijven allemaal onveranderd bestaan. De contractspartij blijft immers de vennootschap zelf, ook al is die in andere handen gekomen. Omwille hiervan is het van groot belang alle lopende contracten onder de loep te nemen alvorens tot overname over te gaan, en eventueel de nodige verklaringen en waarborgen op te nemen in het overnamecontract. Zo weet je als koper zeker dat er geen lijken uit de kast zullen vallen.
 

Overname van een handelszaak

Een andere optie is de overname van een handelszaak.

Een handelszaak of een handelsfonds is een geheel van goederen, die worden gebruikt worden om een bedrijf te voeren en om een bepaald cliënteel aan te trekken en te onderhouden. Hieronder vallen bijvoorbeeld de handelsnaam, het merk en het logo, het cliënteel, het personeel, het huurrecht, lopende overeenkomsten met leveranciers, het huurrecht, … De wet geeft geen definitie en geen omschrijving van een handelsfonds.

Het gebrek aan wettelijke definitie brengt met zich mee dat de partijen, in het geval van een overdracht van een handelsfonds, de bestanddelen ervan tot op zekere hoogte zelf mogen bepalen. Wel is het zo dat de essentiële bestanddelen, dus alles wat nodig is om de onderneming verder te zetten, moeten worden overgedragen. Er moet immers een continuïteit van uitbating mogelijk zijn. Bij de overname van de handelszaak moet je dus altijd nagaan welke lopende contracten er inherent verbonden zijn aan de zaak. Leverancierscontracten of arbeidscontracten behoren bijvoorbeeld tot het handelsfonds. Normaal gezien worden deze overgedragen aan de koper, aangezien hij deze nodig heeft om de activiteit verder te zetten. De partijen kunnen onderling afspraken maken om bepaalde contracten uit te sluiten van de overdracht. Daarnaast kunnen partijen overeenkomen dat ook andere rechten of plichten, die niet essentieel zijn voor de uitbating, samen met het handelsfonds worden overgedragen, zoals bijvoorbeeld schuldvorderingen, bepaalde vergunningen...

Let wel op: je mag er niet van uitgaan dat tegenpartijen weten dat er een nieuwe eigenaar in het spel is. Denk bijvoorbeeld aan de behandeling van nog niet geïnde facturen. Dergelijke schuldvorderingen kunnen zonder toestemming van de tegenpartij, die de factuur moet betalen, worden overgedragen. Wel moet je de klant hiervan op de hoogte brengen. Doe je dit niet, dan kan hij rechtsgeldig betalen aan de overlater. Heb je te maken met wederzijdse overeenkomsten, waarbij de overdrager en de tegenpartij zowel schuldeiser als schuldenaar zijn, dan heb je de toestemming van de tegenpartij nodig voor de overdracht. In vele gevallen zal dit geen probleem zijn (bijvoorbeeld bij abonnementen op nutsvoorzieningen en contracten met telecomoperatoren), maar wanneer de contracten persoonsgebonden zijn (bijvoorbeeld bij verkoopconcessies of handelsagentuurcontracten), kan dit moeilijker liggen. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat je een lopende bestelling niet zomaar mag uitvoeren in de plaats van de overlater: de klant moet dit aanvaarden. Zo niet, kan de klant de ontbinding vragen van zijn bestelling en de teruggave van het voorschot.
 

Fusie

Een fusie is een rechtshandeling waarbij het gehele vermogen van een vennootschap, zowel de rechten als de verplichtingen, als gevolg van ontbinding zonder vereffening op een andere vennootschap overgaat. Hierbij hoort ook een tegenprestatie: de uitreiking van aandelen in de verkrijgende vennootschap aan de vennoten of aan de aandeelhouders van de ontbonden vennootschap. Deze andere vennootschap kan een bestaande vennootschap zijn (“fusie door overneming”) of een nieuw opgerichte vennootschap (“fusie door oprichting”).

De overgang is een procedure in continuïteit: alle rechten en plichten gaan over, zonder dat hier specifieke formaliteiten aan zijn verbonden. Dit betekent dat ook in dit geval alle lopende contracten gewoon blijven verder bestaan. Een uitzondering vormt de situatie van contracten waarin expliciet is voorzien dat de overeenkomst eindigt of kan worden beëindigd bij fusie van de vennootschap.

Ook bij een fusie is het dus van belang om op voorhand de lopende contracten door te nemen. Bovendien moeten de partijen contracten waarvan men niet wenst dat ze blijven lopen, stopzetten. Zo is het bijvoorbeeld niet nodig, wanneer twee vennootschappen samen één worden, nog twee aparte contracten met een boekhouder of met een commissaris te hebben lopen. Ook verzekeringsovereenkomsten moeten zeker opnieuw onder de loep worden genomen: het is niet nodig dubbel verzekerd te zijn.

Denk er daarnaast aan dat je de contractspartijen van de ontbonden vennootschap op de hoogte brengt van de fusie. Voor hen is de fusie een voldongen feit, maar zij moeten natuurlijk wel weten dat ze te maken hebben met een nieuwe, samengesmolten, contractspartij. Op die manier kunnen ze aan de juiste entiteit hun diensten verstrekken, of weten ze van welke entiteit ze prestaties zullen ontvangen.


Johanna Waelkens
Senior juridisch adviseur
SBB Accountants & Adviseurs
Diestsevest 32 bus 1a | 3000 Leuven
016/ 24 64 84 | johanna.waelkens@sbb.be
www.sbb.be