Aantal faillissementen blijft stijgen

In juli gingen 157 bouwbedrijven op de fles (bron: Statbel). “Dat zijn er weliswaar minder dan de 180 in dezelfde maand vorig jaar. Maar bekijken we het volledige jaar, dan stemt de optelsom allerminst tot optimisme”, reageert Bouwunie-topman Jean-Pierre Waeytens. Tijdens de zeven eerste maanden van dit jaar gingen 1.640 bouwbedrijven failliet. Maar liefst 7,8 procent meer dan het vorige record in 2024. “Het gaat nog steeds niet top in de bouw. De woningbouw blijft de grootste kopzorg. De vraag naar nieuwbouwwoningen en -appartementen blijft laag. We verwachten pas een voorzichtig herstel tegen begin 2026”, aldus nog Waeytens. Bouwunie, de spreekbuis voor de zelfstandigen en kmo’s in de bouw, verwijst hierbij ook naar de uitzendarbeid. Volgens de bouworganisatie “een belangrijke graadmeter voor de situatie in de sector”. Zo waren in het eerste kwartaal van 2025 zo’n 5.493 uitzendarbeiders actief (bron: Constructiv). Dat zijn er 9,5 procent minder dan in het eerste kwartaal van 2024. De daling van het algemene aantal arbeiders past in datzelfde verhaal. Sinds 2020 verloren we zo’n 7.000 arbeiders in de bouw. De oorzaken van het hoge aantal faillissementen – naast de malaise in de nieuwbouw – blijven dezelfde: de onder druk staande rentabiliteit, het hoge aantal starters en het gebrek aan kennis bij de start van een bouwonderneming.

Uit een recente bevraging van Bouwunie blijkt dat de nieuwbouw nog steeds in de gevarenzone zit. Maar liefst 47% van de bouwbedrijven actief in dit segment verwacht een verdere daling van het werkvolume. De vraag naar nieuwbouwwoningen en -appartementen blijft laag. Een voorzichtig herstel wordt pas tegen begin 2026 verwacht. Het verlaagd btw-tarief op sloop en heropbouw bij verkoopprojecten kan mogelijk helpen. Ook in de nieuwbouw van kantoren en winkels overheerst het pessimisme: 1 op de 3 bedrijven verwacht een terugval. De renovatiemarkt doet het iets beter: 32% verwacht hier een stijging van het werkvolume, terwijl het merendeel van de bedrijven een status quo verwacht. Voor overheidsopdrachten is het beeld somberder: 37% van de betrokken aannemers verwacht een daling, onder meer door het einde van relanceplannen en een verwachte afname van gemeentelijke investeringen na de verkiezingen van oktober 2024. Andere infrastructuurwerken (zoals van nutsbedrijven) blijven relatief stabiel: 60% verwacht een status quo.

Rentabiliteit
De rentabiliteit blijft onder druk staan. In de afgelopen drie maanden zag 29% van de bedrijven hun winstgevendheid afnemen, tegenover 17% die een verbetering noteerde. Voor de komende maanden verwacht 37% een verslechtering en slechts 13% een verbetering.

Aantal starters
De bouwsector blijft een aantrekkelijke sector om in te starten. Iets meer dan 1 op 10 nieuwe ondernemingen is actief in de bouwsector. “Starten is één, maar blijven bestaan is iets anders. Starters hebben niet altijd voldoende reserves om op te boksen tegen financiële tegenslagen, terugvallende orderboekjes of crisissen”, aldus Waeytens. Ook het gebrek aan kennis van bedrijfsbeheer en kostprijsberekening is nog steeds een belangrijke oorzaak van een faillissement. De bouworganisatie pleit voor alle duidelijkheid niet voor een herinvoering van de Vestigingswet, maar een minimale kennis vooraleer je een bouwonderneming kan opstarten, lijkt niet meer dan normaal.