Sector infrastructuurwerken geniet van tijdelijke heropleving

Vrees voor belangrijke terugval vanaf 2019
      

De economie leeft op. Bedrijven en overheden investeren opnieuw. Die laatste vooral tijdelijk, in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018. Dat merken de bedrijven uit de sector van de infrastructuurwerken aan hun orderboekje. Dit is nu beter gevuld. Hierdoor werven ze ook opnieuw aan. Dat blijkt uit een enquête van Bouwunie. Dat de heropleving van het investeringsvolume tijdelijk is, baart de bedrijven uit de sector zorgen. Ander zorgenkind is de oneerlijke concurrentie. De bedrijven willen kwaliteitsvolle werken afleveren. Maar dit veronderstelt dat de opdrachtgevers goed nadenken over met wie ze in zee gaan. En een correcte vergoeding betalen.

Voldoende investeringen, ook in onderhoudswerken, zijn noodzakelijk om onze infrastructuur kwalitatief in orde en modern te houden of te maken. Deze mantra verkondigt Bouwunie al enkele jaren. En deze blijft ook nu onverkort gelden. Nu de economie aantrekt en de gemeenteraadsverkiezingen dichterbij komen, is het orderboekje van de bedrijven die actief zijn in de sector van de infrastructuurwerken duidelijk beter gevuld dan twee jaar geleden, ten tijde van de vorige Bouwunie-sectorenquête. De bedrijven moeten nu profiteren van de groei, want de investeringsbereidheid van de gemeenten zal drastisch terugvallen eens de verkiezingen achter de rug zijn. Bouwunie hoop alvast samen met de bedrijven dat Aquafin en de andere rioolbeheerders hun investeringsvolume blijven aanhouden en dat de Vlaamse overheid de opbrengsten van de kilometerheffing maximaal in infrastructuur blijft investeren, zoals beloofd door Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare werken Ben Weyts.  
Om de traditionele pieken van aanbestedingen, op het einde van het jaar en in de aanloop naar verkiezingen, tegen te gaan, blijven de aannemers sterk aandringen op een betere spreiding van de aanbestedingen. Pieken veroorzaken problemen bij de calculatiediensten en verhogen de kans op fouten in de aanbestedingsdocumenten en de offertes. Te vermijden dus.  
Ook de doorlooptijd van projecten kan korter, wat meteen zorgt voor een beter investeringsritme. Bouwunie stelt voor om bij elk project een verantwoordelijke coördinator aan te stellen die met kennis van zaken en met breed gedragen bevoegdheden de planning in de hand houdt en de eisen en vragen van alle bij het project betrokken partijen verzoent. Deze coördinatietaak verdient zichzelf terug omdat een project zo op kortere tijd aanbestedingsklaar en kwalitatief beter zal zijn.  
        

Bedrijven werven extra mensen aan

Uit de Bouwunie-enquête blijkt voorts dat de bedrijven terug aanwerven. Extra werkkrachten. Dat was twee jaar geleden zeker niet het geval. Toen moest 51% van de infra-bedrijven mensen ontslagen. In meer dan de helft van de gevallen omdat er te weinig werk was. Nu vallen er alleen ontslagen omdat de betrokken werknemer niet voldoet. In de volgende maanden verwacht 71% één of meer personeelsleden aan te werven. Ook hier gaat het in drie vierde van de gevallen om een extra werkkracht. Niemand verwacht ontslagen om economische redenen.
Het vinden van nieuwe werknemers is evenwel zeer moeilijk, zegt 87%. En dat geldt zowel voor arbeiders als voor “hogere” profielen zoals werfleiders. Doelgerichte opleidingen in het onderwijs en nog meer en betere opleidingen bij de VDAB kunnen hier soelaas brengen.

Oneerlijke concurrentie is pijnpunt nummer één

85% van de ondervraagde infra-bedrijven zegt last te hebben van oneerlijke concurrentie. En deze neemt nog eerder toe dan af. Het gaat dan in de eerste plaats om concurrentie van of met goedkope buitenlandse bedrijven die als onderaannemer worden ingeschakeld of buitenlandse en Belgische schijnzelfstandigen (52%). Daarnaast ervaren de infrabedrijven ook concurrentie van buitenlanders die hier als hoofdaannemer opereren (14%) en van Belgische bedrijven die actief zijn in een ander (verkeerd) paritair comité of die misbruik maken van het systeem van de tijdelijke werkloosheid (43%). De concurrentie speelt op het al dan niet respecteren van regels en voorschriften, zowel op vlak van loon- en arbeidsvoorwaarden als op het vlak van veiligheid en milieu, of door het gebruik van minderwaardige of niet-gekeurde materialen, via technische en kwalitatieve shortcuts, … Alles om de kosten zo laag mogelijk te houden. De strijd tegen deze oneerlijke concurrentie, in al zijn vormen, is erg belangrijk. De beloofde loonlastenverlaging (eerst 2 euro, geleidelijk opgetrokken tot 6 euro per uur) is een deel van het antwoord. Een bijkomend instrument is het inkorten van de maximale detacheringsduur.

De administratieve rompslomp prijkt op het pijnpuntenlijstje op plaats twee. 84% van de ondervraagde bedrijven heeft daar last van. Volgens 57% vergroot deze nog.
       

Kwaliteit? Ja! Maar voor de juiste prijs

Een correcte vergoeding krijgen voor kwaliteitsvolle werken. Dat is minstens zo belangrijk als het hebben van voldoende werk. Op de vraag of de bedrijven winstgevende prijzen kunnen aanrekenen, antwoordt slechts 60% positief. De anderen vragen net voldoende hoge prijzen om te overleven.
Zo’n 60% van de infrabedrijven werkt voor de overheid (gemeente, Vlaams gewest, federale overheid), Aquafin en/of nutsmaatschappijen. Toch zeker deze opdrachtgevers zouden aandacht moeten besteden aan de kwaliteit van het uitgevoerde werk en aan het correct betalen. De Bouwunie-leden vragen overheden en nutsbedrijven om dus zeker abnormaal lage prijzen te weigeren. Maar daarnaast ook om meer controle te houden op wie voor hen werkt. Door o.a. het opleggen van extra kwalitatieve criteria om zo de groep van aannemers die prijs mogen geven voor een project, af te bakenen.  

De infrabedrijven zijn tevreden met de digitale planafhandeling via het KLIP. Ze hebben hiervoor wel zelf investeringen moeten doen. In opleidingen voor het personeel en in de aanschaf van tablets en printers. Pijnpunt blijft nog de correcte intekening van de ondergrondse nutsinfrastructuur.

Tot slot wil Bouwunie een goede oplossing voor de vele ongebruikte leidingen en kabels. Die staan meestal niet op de plannen maar de aannemers komen ze wel tegen wanneer ze beginnen te graven. En dat zorgt voor verwarring. Het verwijderen ervan is de beste oplossing, aldus de ondervraagde infrabedrijven.