Belangrijke horde genomen om overheidsopdrachten toegankelijk te maken voor kmo’s

De commissie Financiën heeft een wetsontwerp goedgekeurd om kmo’s beter toegang te geven tot overheidsopdrachten. Dat is broodnodig, want de voorbije jaren gaat het aantal openbare aanbestedingen die gegund worden aan kleine ondernemingen achteruit. Hiermee is een belangrijke horde genomen. UNIZO, Bouwunie, Netwerk Architecten Vlaanderen, Nelectra, Fenavian en Brema reageren tevreden. 

Op vraag van UNIZO en de sectoren wil de federale overheid met een aantal ingrepen overheidsopdrachten kmo-vriendelijker maken.

Concreet zullen er biedvergoedingen worden toegekend indien er ook een maquette, prototype, tekening, grafisch ontwerp of ander kunstontwerp vereist is. Dat maakt het voor architecten terug haalbaar om deel te nemen aan overheidsopdrachten. De kosten om deel te nemen zijn vaak zeer groot, zonder garantie dat de opdracht gegund wordt.

Daarnaast komt er ook een bekendmaking van de voorlopige ranking in het klassement. Dat wil zeggen dat aanbesteders verplicht zullen zijn om al onmiddellijk na de opening van de offertes de voorlopige rangschikking in het klassement mee te delen. Voor de toewijzing van de opdracht kunnen ondernemers/aannemers al een inzicht krijgen in hun kansen om de opdracht binnen te halen en dus ook hun aanbestedingstempo verder te bepalen. Ze krijgen dan het inzicht of een toewijzing eerder totaal niet, of integendeel mogelijks juist wél, voor hen is wat de toekomstige werkplanning en het bepalen van het calculatietempo ten goede komt. In veel gevallen is de tijd tussen het sluiten van de opdracht en de start van de werken eerder kort.

Opdrachtgevers zullen tenslotte ook verplicht voorschotten aan kmo’s moeten toekennen in oplopende percentages, afhankelijk van de omvang van de onderneming. Dit om mogelijke liquiditeitsproblemen te voorkomen.  

Noodzakelijk

Deze maatregelen zijn broodnodig. Uit Europese cijfers blijkt dat in 2021 het aantal gunningen van overheidsopdrachten aan kmo’s in ons land opnieuw is gedaald ten opzichte van 2020, van 34 procent naar 28 procent. Dat levert ons een weinig benijdenswaardige podiumplaats op, want enkel Roemenië doet het nog slechter. Opmerkelijk daarbij is dat de deelname door kmo’s aan overheidsopdrachten wél gestegen is, van 54 procent in 2020 naar 59 procent in 2021. Hiermee laten we nog zeven andere landen achter ons, maar behoren we wel nog steeds bij de slechtste leerlingen van de klas.

“Het is frustrerend: kmo’s halen steeds minder opdrachten binnen, terwijl het aantal inschrijvingen op deze aanbestedingen wel stijgt. Het is daarom zeer welkom dat de federale overheid een aantal concrete maatregelen invoert. Dit is een belangerijke stap in de weg om overheidsopdrachten echt kmo-vriendelijker te maken. Er is een horde genomen, maar we hebben nog een weg te gaan ”, klinkt het bij de organisaties.

Deze actie van de federale regering kadert in het actieplan “Toegang van kmo’s tot overheidsopdrachten bevorderen” van 2021. Daarin werden een aantal aanbevelingen van UNIZO, Nelectra, Bouwunie, NAV en Fenavian/Brema opgenomen.