De index I-2021 toepassen in een prijsherzieningsformule en hoe omschakelen van I naar I-2021

In januari 2021 is een nieuwe prijsindex voor bouwmaterialen, index I-2021, ingevoerd, als vervanger van de oude index I.
Die index I is nog gepubliceerd tot december 2022. Sinds januari 2023 is dat enkel nog de index I-2021.
We lichten hier kort toe wat dit betekent voor de toepassing van de indexen in een prijsherzieningsformule.

Herzieningsformule: standaardgeval

Een bijzonder bestek kan in verschillende soorten prijsherzieningsformules voorzien. In dit artikel gaan we uit van een formule van dit type: p = P x [ a x (s / S) + b x ( i / I ) + c ]
_{(opmerking: de onderliggende info is bruikbaar voor alle formules waarin de index I voorkomt)}

Waarbij a, b en c overeenkomen met de wegingscoëfficiënten (a voor de loonkosten en b voor de materialen) die in het bestek zijn opgenomen; a+b+c = 1 of 100%.

• s = waarde van S op moment van herziening
• S = waarde van S bij begin contract (of opening inschrijvingen)
• i = waarde van de index I op moment van herziening
• I = waarde van de index I bij begin contract (of opening inschrijvingen)
  

Geval 1: nieuwe opdracht

Voor nieuwe opdrachten vervangt de index I-2021 de oude index I in de herzieningsformule.
Dit wordt dan: p = P x [ a x (s / S) + b x ( i-2021 / I-2021 ) + c ]

Belangrijk hierbij is te vermelden dat de index I-2021 een tweetal weken later gepubliceerd wordt dan de index I, nl. op de laatste dag van de maand volgend op de maand waarop de index slaat (bijvoorbeeld: de waarde van i-2021 van december 2022 wordt gepubliceerd op 31 januari ri 2023).

Je moet dus met dit tijdsverschil rekening houden bij de toepassing van de prijsherzieningsformule.
Het eenvoudigste is om de facturatie uit te stellen tot de I-2021-waarde van de maand gekend is. Maar de betrokken partijen kunnen ook overeenkomen om te factureren in twee fases waarbij je een voorlopige facturering opmaakt (ten provisionele titel) op basis van een schatting van de herziening (bv. op basis van de laatst beschikbare index I-2021) en achteraf een correctie doorvoert (opmerking: dit is administratief wel complex), ofwel om gesplitst te factureren, enerzijds jouw vordering zonder herziening (ten provisionele titel) en vervolgens, wanneer de juiste i-2021 gekend is, de herziening (afzonderlijk).

Geval 2: lopende opdrachten die eindigen vooraleer de oude index stopt

Aangezien de oude index I nog gepubliceerd is tot december 2022, kon je hem tot dan gebruiken.

Geval 3: opdrachten die startten met index I en verder lopen in 2023

Voor opdrachten die van start gingen voor de invoering van de index I-2021 (of die startten met index I) en die verder lopen na de toepasselijke waarde van december 2022, moet je de twee indexen combineren in de prijsherzieningsformule.

De betrokken partijen moeten afspreken op welk moment ze van de oude index I naar de nieuwe index I-2021 overschakelen. Dit overschakelen moet sowieso gebeuren in 2023 want de waarde van I van december 2022 is de laatste.

De overschakeling van de index I naar de index I-2021 kan in de herzieningsformule als volgt verwerkt worden: p = P x [ a x (s / S) + b x ( i / I ) x (i-2021 / I-2021) + c ]

• i = waarde van de index I op moment van overschakeling
• I = waarde van de index I bij begin van contract (of opening inschrijvingen)
• i-2021 = waarde van de index I-2021 op moment van herziening
• I-2021 = waarde van de index I-2021 op moment van overschakeling

M.a.w. als de overschakeling op het laatst mogelijke moment gebeurt, dan nemen we de waarden van kleine i en grote I-2021 van december 2022.

Nieuwe index I+

Om de prijsherzieningsformule die de indexen I en I-2021 combineert te vereenvoudigen, publiceert de FOD Economie een nieuwe index I+. Daarin zitten de relevante waarden van I en I-2021 meteen verwerkt.
De herzieningsformule wordt dan p = P x [ a x (s / S) + b x ( i+ / I+ ) + c ]

De I+ is enkel bruikbaar voor formules waarin het omschakelingsmoment van I naar I-2021 december 2022 is. Ook de langere formule met (i/I)x(i-2021/I-2021) is daarvoor geschikt. De I+ geeft hetzelfde resultaat maar is eenvoudiger om te hanteren en vaak noodzakelijk voor bepaalde rekenprogramma’s. Zo zal bv. MOW met de I+ werken.

Opgelet: Als je vroeger omschakelt, moet je sowieso de langere formule gebruiken!

De FOD Economie licht dit toe in een speciale mededeling op haar website

Facturatie

Gezien het tijdsverschil in de publicatie van de index I-2021 kunnen de betrokken partijen eventueel overeenkomen om te factureren in twee fases waarbij je een voorlopige facturering opmaakt (ten provisionele titel) op basis van een schatting van de herziening (bv. op basis van de laatst beschikbare index I-2021) en achteraf een correctie doorvoert (opmerking: dit is administratief wel complex), ofwel om gesplitst te factureren, enerzijds jouw vordering zonder herziening (ten provisionele titel) en vervolgens, wanneer de juiste I-2021 gekend is, de herziening (afzonderlijk).
Maar het is het eenvoudigste om gewoon de facturatie enkele dagen uit te stellen tot de I-2021-waarde van de maand gekend is.

Omschakelen van I naar K2 of een andere index

Belangrijk om melden is dat partijen ook kunnen overeenkomen om niet om te schakelen van I naar I-2021 omdat dit niet goed overeenstemt met het soort werken waarover het gaat. Ze kunnen dan overschakelen naar een andere index, bv. naar K2 (betonverhardingen – wat voor bv. de wegenbouw een logische keuze zou zijn)

Tool

Buildwise ontwikkelde een handige tool om prijsherzieningen te maken: RevTool (klik) Je vult enkele gegevens in en de tool rekent de prijsherziening uit.
Dit kan voor prijsherzieningen volgens de meest gebruikte formule én voor prijsherzieningsformules op maat. De omschakeling van I naar I-2021 is ook in de tool verwerkt.

Je kan ook onze eenvoudige tool gebruiken (excel-file).

Info

De waarden van S, I, I-2021, I en K2 vind je op deze website en op de website van de FOD Economie