Mijn aannemingscontract

Geldt corona als overmacht?

Kan u of diegene waarmee u een contract hebt corona inroepen om een contract niet na te leven, op te schorten of te ontbinden? Het korte antwoord: mogelijks, maar het hangt van de omstandigheden af.

Hieronder vindt u enkele verduidelijking over het begrip ‘overmacht’, de mogelijke gevolgen op contracten en enkele FAQ’s.
Weet ook dat het altijd - ook in coronatijden - is aangewezen om – naast eventuele verplichte schriftelijke communicatie – ook telefonisch contact op te nemen met uw opdrachtgever of klant om één en ander verder te bespreken.
 

Kijk eerst naar uw contract. Bevat dat een overmachtsclausule?

Mogelijks bevat uw contract een overmachtsclausule die bepaalt wat wel en wat niet als overmacht kan worden beschouwd (bv. ziekte en epidemie), de verplichtingen van de partij die zich op overmacht beroept (bv. een kennisgevingsverplichting) en wat de gevolgen zijn op de uitvoering van de overeenkomst (schorsing, ontbinding,…).

Er bestaan ook andere vormen van overmachtsclausules (zogenaamde hardshipclausules) waarbij partijen gebeurtenissen of omstandigheden omschrijven die het contractueel evenwicht verstoren en de wijze waarop dit evenwicht moet worden hersteld, bv. via een heronderhandelingsplicht of een schorsing-of opzeggingsmogelijkheid van het contract.
 

Geen clausule? Dan moet u terugvallen op de wettelijke voorwaarden inzake overmacht

Voorziet het contract niets, dan valt u terug op de wettelijke regels inzake overmacht. Er zijn drie cumulatieve voorwaarden om zich op overmacht te kunnen beroepen: 

• Er is sprake van een onvoorzienbare gebeurtenis
• die niet toerekenbaar aan de partij die zich beroept op overmacht
• waardoor de uitvoering van de verbintenissen definitief/tijdelijk onmogelijk is.
   

Nu, zijn de wettelijke voorwaarden altijd vervuld naar aanleiding van de genomen regeringsmaatregelen ter beteugeling van de COVID-19 uitbraak? Het antwoord is neen. Dit moet geval per geval (nl. voor elke contractuele verplichting) worden bekeken.

• Ten eerste moet worden gekeken of de uitvoering van de verbintenissen effectief onmogelijk is geworden, het louter moeilijker of duurder worden van de uitvoering volstaat in principe niet. Ook mogelijkse alternatieve oplossingen moeten in rekening worden gebracht. Sommige rechtbanken zijn ook strenger dan anderen in de beoordeling van deze onmogelijkheid. Belangrijk: het Belgisch recht kent het concept van financiële overmacht niet. Met andere woorden, het niet kunnen aflossen van een geldschuld naar aanleiding van een overmachtssituatie, bevrijdt de schuldenaar niet van diens eigen betalingsverplichtingen, aldus de rechtspraak van het Hof van Cassatie.
• Ten tweede is ook vereist dat de gebeurtenis onvoorzienbaar was en men zelf niet heeft bijgedragen tot die onmogelijkheid van uitvoering.
• Hoewel men kan stellen dat niemand dit verwacht had, zal veel afhangen van het tijdstip waarop het contract werd gesloten. Werd het contract afgesloten ver vooraf huidige crisismaatregelen werden genomen, dan lijkt de onvoorzienbaarheid bij het afsluiten van het contract aanvaardbaar. Anders is het van zodra de uitbraak van het virus bevestigd werd. Vanaf dan kan discussie optreden met betrekking tot de onvoorzienbaarheid ervan. 
• Ook moet worden gekeken of men zelf geen maatregelen kon nemen om de gevolgen van de regeringsbeslissingen te beperken op het contract.
    

Specifieke argumenten voor de bouwsector: 

• het verbod om te werken in bewoonde gebouwen tenzij hoogdringendheid;
• de social distancing kan niet worden gerespecteerd, namelijk de 1,5 meter-afstand kan op de werf niet gerespecteerd worden omdat ….
• het gebrek aan levering van de materialen x, y, z. 
• het gebrek aan dienstverleners zoals nutsmaatschappijen, keuringsmechanismen, noodzakelijk in dit stadium van de werken
• de onmogelijkheid tot het bekomen van prijsoffertes bij onderaannemers/ leveranciers x, y, z mbt …, 
   

De voorwaarden om overmacht in te roepen, zijn vervuld. Wat zijn de gevolgen op mijn contract?

De gevolgen zullen verschillen naargelang de onmogelijkheid tot uitvoering tijdelijk dan wel permanent is.

Het lijkt vrij aanvaardbaar aan te nemen dat het Coronavirus en de gevolgen ervan voor onze maatschappij voor de niet-uitvoering van contracten een tijdelijke reden is. In dat geval, wordt de uitvoering van het contract geschorst, ongeacht of het om een eenzijdig of een wederkerig contract gaat. Van zodra de overmachtssituatie voorbij is, zal het contract verder moeten worden uitgevoerd.

In andere gevallen kunnen de gevolgen van Covid-19 uitbraak en de genomen maatregelen de verdere uitvoering van een contract nutteloos maken. In dat geval is de partij die zich beroept op overmacht definitief bevrijd van de uitvoering van het contract. Althans bij een eenzijdig contract. Bij een wederkerig contract is er nog een andere partij die ook gehouden is tot het leveren van een prestatie. In dat geval lijkt het aanvaardbaar dat ook deze partij zich op overmacht kan beroepen om zich van zijn prestatie te bevrijden.
 

Ik mag niet meer verder werken van mijn opdrachtgever (privé) / hoofdaannemer. Wat nu?

U kan zich uiteraard niet opdringen en zal deze beslissing moeten respecteren. U vraagt best wel dat uw opdrachtgever u dit schriftelijk (per mail) bevestigt.

U stuurt best zelf ook een mailtje/brief om te bevestigen dat u op zijn vraag de werkzaamheden schorst en dat u voorbehoud maakt voor eventuele schade en nog niet weet wanneer u de werf terug zal kunnen opstarten.
 

Ik kan niet langer werken op een werf wegens de corona-maatregelen of voorzie vertragingen. Hoe meld ik dat aan mijn klant?

De wetgeving voorziet hier geen termijnen, maar kijk wel altijd uw contract na om na te gaan of hier iets over bepaald is.
Verwittig in ieder geval onmiddellijk uw opdrachtgever als u problemen voorziet of de werf moet stil leggen.
Wij hebben een modelbrief hiervoor opgemaakt. U vindt hem onderaan deze pagina.
 

Modelbrief - Stop werken (privésector) (14 kB)

25/03/2020

https://www.bouwunie.be/nl/document/modelbrief-corona-stop-particulier

U kan niet langer werken op een werf wegens de corona-maatregelen. Met deze modelbrief kan u dat melden aan uw klant.