Energiecrisis: steunmaatregelen voor bedrijven

De impact van de energiecrisis, met hoog oplopende energieprijzen en stijgende loonkosten, is enorm.
De overheid heeft een aantal steunmaatregelen uitgevaardigd om de ondernemers door deze moeilijke periode te helpen.
Hieronder meer info. We actualiseren deze pagina naargelang er wijzigingen of extra's zijn.

Vragen over de prijsstijgingen en hoe je daarmee best omgaat? Tips en advies daarover vind je hier (klik). 
 

Vlaamse energiesteun voor wie operationeel verlies lijdt

De Vlaamse regering voorziet energiesteun voor bedrijven die vóór de energiecrisis gezond waren en zwaar te lijden hebben lijden onder de sterk gestegen energiekosten. 

De steun is er enkel voor bedrijven die in 2021 minstens 7.500 euro aan energie-uitgaven hadden en is onderworpen aan nog een aantal voorwaarden

Hoeveel steun?

Ondernemingen die in 2021 minstens € 7.500 aan energie-uitgaven hadden, komen in aanmerking voor een steun van 25% op de energiemeerkost, beperkt tot 80% van hun verlies en tot maximaal € 500.000 per kwartaal.
Voor meer energie-intensieve bedrijven is er een hoger steunpercentage voorzien. 

De Vlaamse Regering maakt voor de steun € 250 miljoen vrij.

Wie komt in aanmerking?

Er gelden strikte voorwaarden om beroep te kunnen doen op deze steun. Zo moet het bedrijf bewijzen dat ze vóór de crisis voldoende gezond was en vandaag verliezen lijdt (of veel minder winst) door de energiecrisis.
Concreet moet het voor steun in 2022 gaan over meer dan een verdubbeling van de energiekosten in het vierde kwartaal 2022 ten opzichte van 2021 en een operationeel verlies. 

Ondertussen heeft de Vlaamse regering de steunmaatregel verlengd tot het eerste kwartaal van 2023 en meteen ook de voorwaarden daarvoor wat versoepeld: de energiefactuur moet met de helft gestegen zijn i.p.v. verdubbeld ten opzichte van het jaar ervoor, en de onderneming moet een daling van haar brutowinst (EBITDA) van minstens 50 procent kennen.

Bijkomende voorwaarden: dividenden en tijdelijke werkloosheid

Om te vermijden dat gezonde bedrijven te snel beslissen hun activiteiten stil te leggen, mogen bedrijven in het jaar waarin ze steun ontvangen geen dividenden uitkeren aan aandeelhouders. Ook mogen zij slechts voor maximaal 35% van de tewerkstelling in dezelfde periode van het jaar ervoor gebruik maken van tijdelijke werkloosheid.

Aanvraag

De aanvraag gebeurt bij VLAIO via vlaio.be/energiesteun. U heeft daarvoor tijd tot 28 februari 2023 om 12u.
De steun voor het eerste kwartaal van 2023 kan u nog niet aanvragen. Daarover volgt binnenkort meer info.
 

Overbruggingslening

De bestaande overbruggingslening wordt uitgebreid en versterkt (Info)

De overbruggingslening is sinds februari 2022 bij VLAIO beschikbaar voor Vlaamse kmo’s die liquiditeitsnoden hebben naar aanleiding van zowel de coronacrisis (kan niet meer aangevraagd worden) als later de Oekraïnecrisis (wel nog operationeel). Het gaat om zeer voordelige leningen (1,5% interest) waarmee een kleine onderneming tot €200.000 kan ontlenen en middelgrote ondernemingen maximaal €400.000. Voor leningen tot € 50.000 geldt een looptijd van 24 maanden en voor bedragen daarboven is dat 36 maanden. De eerste 12 maanden moeten er geen aflossingen gebeuren. De maatregel werd veelvuldig benut door ondernemers uit alle sectoren en kon op zeer positieve feedback rekenen. 

Deze succesvolle maatregel wordt nu uitgebreid door het maximale ontleenbare bedrag voor kmo’s op te trekken tot € 750.000.
Parallel is een nieuwe, uitgebreidere variant van de overbruggingslening uitgewerkt. Die lening is beschikbaar voor alle ondernemingen (klein, middelgroot én groot) en laat toe om tot maximaal €2 miljoen te ontlenen met een looptijd van 5 jaar.

Info een aanvraag vind je op de website van Vlaio 

Accijnsverlaging

De Federale overheid verlaagt de accijnzen op gas en elektriciteit voor bedrijven tot eind maart 2023.

Het accijnstarief voor gas en elektriciteit wordt voor zakelijke klanten (professionele gebruikers) gedurende twee maanden (november en december) op het Europees minimum gezet.
 

Minder patronale bijdragen

Om de bedrijven te beschermen tegen een te grote klap van de indexering van de lonen in januari 2023 wordt de patronale bijdrage voor de geïndexeerde lonen tijdens de eerste twee kwartalen van 2023 verminderd met 7,07%.

Voor de laatste twee kwartalen van 2023 is er betalingsuitstel mogelijk tot 2025.

Heb je moeilijkheden om je sociale bijdragen te betalen? Je kan een minnelijk afbetalingsplan bij de RSZ aanvragen.
 

Tijdelijke werkloosheid ‘energie’: soepelere procedure

Vanaf 1 oktober tot 31 december 2022 is een nieuwe bijzondere regeling inzake tijdelijke werkloosheid om economische redenen mogelijk voor energie-intensieve bedrijven.

De normale formaliteiten voor het invoeren van tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken moeten worden nageleefd (o.a. mededeling van de voorziene economische werkloosheid en mededeling van de eerste effectieve werkloosheidsdag aan de RVA). Dit bijzonder stelsel van tijdelijke werkloosheid energie is evenwel soepeler dan de bestaande regelingen.
Lees meer
 

Maatregelen voor zelfstandige ondernemers

Ben je zelfstandige en ondervind je moeilijkheden door deze crisis? Je kan een beroep doen op het overbruggingsrecht (een maandelijkse uitkering als je het werk geheel of gedeeltelijk moet onderbreken, je activiteit moet omvormen of zwaar getroffen bent door de crisis), je kan een afbetalingsplan aanvragen, een uitstel van betaling of vermindering van de voorlopige sociale bijdragen.
 

Zelfstandige ondernemer: uitstel van betaling

Elke zelfstandige, ongeacht zijn bijdragecategorie (hoofdberoep, bijberoep, …) van wie de zelfstandige activiteit zwaar getroffen is door de energiecrisis kan een schriftelijke aanvraag indienen bij zijn socialeverzekeringsfonds om de betaling van zijn sociale bijdragen met een jaar uit te stellen, zonder dat daarvoor verhogingen zullen aangerekend worden en zonder invloed op de uitkeringen. Hij verliest wel de fiscale aftrekbaarheid van de betaalde VAPZ-premie in 2022.

De maatregel geldt voor de voorlopige bijdrage van het vierde kwartaal van 2022. Deze moet dan betaald worden vóór 15 december 2023. Het uitstel kan niet gevraagd worden als de bijdrage al is betaald.

Je moet je aanvraag bij het socialeverzekeringsfonds indienen vóór 15 december 2022. Je aanvraag bevat tenminste de volgende inlichtingen:

• je naam, voornaam en woonplaats;

• de naam en zetel van je bedrijf;

• je ondernemingsnummer;

• je motiveert waarom jouw zelfstandige activiteit zwaar getroffen is door de energiecrisis, waarbij je het volgende aantoont:

  • de impact van de energiecrisis op de zelfstandige activiteit en

  • een sterke toename van de voorschotfactuur voor energie in 2022 ten opzichte van deze van 2021;

• je voegt bewijsstukken toe die de impact van de energiecrisis op je zelfstandige activiteit en een sterke toename van de voorschotfactuur voor energie in 2022 ten opzichte van deze van 2021 aantonen (bijvoorbeeld kopie van de voorschotfacturen van 2021 en 2022, balans of andere elementen die toelaten om het aandeel van het verbruik van gas en elektriciteit in het geheel van de beroepskosten/productiekosten aan te tonen).

Opgelet! Als de betrokken bijdrage niet volledig betaald is binnen de voorziene termijn, zijn de verhogingen verschuldigd en zullen onrechtmatig genoten uitkeringen worden teruggevorderd.
Je hebt eveneens de mogelijkheid om vrijstelling van bijdragen te vragen wanneer je een aanvraag tot uitstel van betaling hebt ingediend.

Meer weten? Neem contact op met je socialeverzekeringsfonds.
 

Zelfstandige ondernemer: vermindering van voorlopige bijdragen

Zelfstandigen die zwaar getroffen worden door de energiecrisis, kunnen via een vereenvoudigde procedure een vermindering vragen van hun voorlopige sociale bijdragen voor het jaar 2022 (berekend op de beroepsinkomsten 2019) als hun geraamde beroepsinkomsten van het jaar 2022 lager liggen dan de inkomsten van 2019.

Sinds 1 januari 2022 zijn de vaste drempels voor de vermindering van de voorlopige sociale bijdragen afgeschaft. Je kan voortaan vrij het bedrag bepalen in functie van je geraamde inkomsten. De vermindering moet worden aangevraagd bij het socialeverzekeringsfonds.

De minimumbijdrage voor de zelfstandigen in hoofdberoep, primostarters en meewerkende echtgenoten blijft behouden. Zij kunnen nooit minder voorlopige sociale bijdragen betalen dan die minimumbijdrage.

Opgelet! Als de werkelijk beroepsinkomsten van het jaar 2022 toch hoger zijn dan het bedrag waarop de verminderde voorlopige bijdragen zijn betaald, dan wordt bij de eindafrekening niet alleen een supplement aangerekend maar ook verhogingen.

Meer info bij je socialeverzekeringsfonds
 

Zelfstandige ondernemer: afbetalingsplan

Als je de bijdrage voor het vierde kwartaal van 2022 niet kan betalen, kan je hiervoor aan je socialeverzekeringsfonds een afbetalingsplan vragen.

Als je het afbetalingsplan naleeft, heeft dat geen gevolgen voor je sociale uitkeringen. Je verliest wel de fiscale aftrekbaarheid van de betaalde VAPZ-premie in 2022.

Het afbetalingsplan verhindert niet dat verhogingen wegens laattijdige betaling worden aangerekend, maar de zelfstandige kan via zijn socialeverzekeringsfonds een verzoek indienen om af te zien van de verhogingen die aan dit afbetalingsplan verbonden zijn.

Als er een betalingsuitstel werd toegekend voor de bijdrage van het vierde kwartaal van 2022, moet het afbetalingsplan uiterlijk op 15 december 2023 worden aangevraagd. Er kan dan een afbetalingsplan worden toegekend voor maximum 24 maanden. Als je geen betalingsuitstel vraagt voor de bijdrage van het vierde kwartaal van 2022, moet je het afbetalingsplan uiterlijk op 15 december 2022 aanvragen. Er kan dan een afbetalingsplan worden toegekend voor maximum 36 maanden.

Uiteraard kan je na het verstrijken van deze termijnen nog steeds een afbetalingsplan vragen aan je socialeverzekeringsfonds. Maar in dat geval zijn er wel gevolgen voor je sociale rechten.

Meer weten? Neem contact op met je socialeverzekeringsfonds.
 

Zelfstandige ondernemer: vrijstelling van sociale bijdragen

Als je zelfstandige activiteit zwaar getroffen is door de energiecrisis, kan je een vereenvoudigde aanvraag tot vrijstelling van betaling indienen voor de voorlopige bijdrage van het vierde kwartaal van 2022. Je moet zelfstandige in hoofdberoep of meewerkende echtgeno(o)t(e) zijn.

Een aanvraag tot vrijstelling moet ingediend worden binnen de 12 maanden volgend op het einde van elk betrokken kwartaal. Je aanvraag voor het vierde kwartaal van 2022 moet bijgevolg ten laatste op 31 december 2023 worden ingediend. Je moet wel wachten met je aanvraag tot je de afrekening van de bijdrage van het vierde kwartaal van 2022 hebt ontvangen.

Starters moeten een wachttijd van 4 kwartalen respecteren. Een starter kan dus pas een aanvraag voor die 4 kwartalen indienen nadat hij 4 opeenvolgende kwartalen actief is (tenzij de activiteit eerder werd stopgezet).
Als je een aanvraag tot uitstel van betaling hebt ingediend, dan kan je ook vrijstelling van bijdragen vragen.

Opgelet! Je bouwt geen pensioenrechten op voor de kwartalen waarvoor je wordt vrijgesteld. Je kunt die kwartalen later wel nog regulariseren (via een afkooppremie), om ze toch te laten meetellen voor je pensioenberekening. Hiervoor heb je vijf jaar de tijd. Bovendien vormt de vrijstelling van een kwartaalbijdrage uit 2022 een belemmering voor de fiscale aftrekbaarheid van de VAPZ-premie voor het jaar 2022.

Je kunt je aanvraag indienen via je socialeverzekeringsfonds. Je moet in je aanvraag de impact van de energiecrisis op je zelfstandige activiteit aantonen. Daarnaast moet je aantonen dat je voorschotfactuur voor energie in 2022 sterk is toegenomen ten opzichte van deze van 2021.

Aanvragen met betrekking tot andere kwartalen kunnen worden ingediend met een klassieke aanvraag tot vrijstelling.

Meer info bij je socialeverzekeringsfonds. 
 

Overbruggingsrecht voor ondernemers die tijdelijk sluiten

Zelfstandigen die hun activiteit stopzetten of onderbreken omwille van de energiecrisis kunnen onder bepaalde voorwaarden een beroep doen op het klassiek overbruggingsrecht.

Het overbruggingsrecht bestaat uit een uitkering gedurende maximum 12 maanden en het behoud van de rechten op geneeskundige verzorging en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen gedurende maximum 4 kwartalen zonder bijdragebetaling.

Het overbruggingsrecht kan onder andere worden toegekend in geval van een gedwongen onderbreking of stopzetting door een beslissing van een derde economische actor of door een gebeurtenis die economische impact heeft, die de activiteit rechtstreeks en aanzienlijk raakt.

De stijging van de energieprijzen en de daarmee gepaard gaande toename van de energiekost in de totale productiekosten/beroepskosten wordt beschouwd als een gebeurtenis met economische impact. Zelfstandigen, helpers en meewerkende echtgenoten die beslissen hun zelfstandige activiteit te onderbreken of stop te zetten omdat de uitoefening van hun zelfstandige activiteit minder rendabel is door de stijging van de energieprijzen, kunnen daardoor in aanmerking komen voor het klassiek overbruggingsrecht. Het moet gaan om een volledige onderbreking van elke beroepsactiviteit gedurende minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen.

Het betreft hier niet alleen de stijging van de gas- en elektriciteitsrekeningen die je moet betalen, maar ook de stijging van de brandstofprijzen (benzine, diesel, kerosine, enz.) en de stijging van bijvoorbeeld grondstofprijzen (ten gevolge van de stijgende energieprijzen).

Als je in deze situatie beroep wenst te doen op het overbruggingsrecht, moet je in je aanvraag omstandig motiveren waarom de significante stijging van de productiekosten/beroepskosten ten gevolge van de energiecrisis heeft geleid tot een onderbreking of stopzetting van je zelfstandige activiteit. Je moet voldoende aannemelijk maken dat de verderzetting van je zelfstandige activiteit minder rendabel is als gevolg van de significante stijging van de productiekosten/beroepskosten als gevolg van de energiecrisis. Je moet de bewijsstukken daarvan bij je aanvraag voegen. Die bewijsstukken moeten redelijkerwijze de volgende elementen aantonen:

• de impact van de energiecrisis op de productiekosten/beroepskosten van je zelfstandige activiteit;

• een sterke toename van de (voorschot)factuur voor energie in 2022 ten opzichte van deze van 2021.

Je kan deze elementen aantonen aan de hand van:

• je voorschotfacturen van gas en/of elektriciteit van 2021 en 2022 die een significante stijging aantonen van je energiekosten en

• het bewijs van het gedeelte van deze energiekosten in het totaal van je productiekosten/beroepskosten (aan de hand van een balans of andere documenten).

Zonder dergelijke bewijsstukken is je aanvraag onontvankelijk.

Om recht te hebben op dit overbruggingsrecht moet je voldoen aan een aantal voorwaarden.

Het overbruggingsrecht dat wordt toegekend naar aanleiding van onderbrekingen of stopzettingen die aanvangen in de periode van 1 oktober 2022 tot en met 31 maart 2023 telt uitzonderlijk niet mee voor de totale toekenningsduur van het klassiek overbruggingsrecht over de volledige loopbaan. Het gaat hier concreet om de uitkeringen die worden toegekend voor de maanden oktober 2022 tot en met maart 2023 en om het behoud van bepaalde sociale rechten dat wordt toegekend voor het eerste en tweede kwartaal van 2023.

Ook in de volgende situaties kan je onder bepaalde voorwaarden genieten van het overbruggingsrecht:

• stopzetting door faillissement;

• stopzetting door economische moeilijkheden.

Je moet het overbruggingsrecht aanvragen bij je socialeverzekeringsfonds, dat een aanvraagformulier ter beschikking stelt. De aanvraag moet via aangetekende zending worden ingediend voor het einde van het tweede kwartaal dat volgt op het kwartaal van de onderbreking of stopzetting.

Meer weten? Neem contact op met je socialeverzekeringsfonds.
 

Fiscale schulden: afbetalingsplan of betalingsuitstel

Er is een mogelijkheid om je belastingen met uitstel te betalen en je kan een afbetalingsplan voor je fiscale schulden aanvragen.

De federale regering heeft beslist dat er een algemeen betaaluitstel mogelijk is voor alle betalingen voor het aanslagjaar 2022 in:

• de personenbelasting

• de vennootschapsbelasting

• de belasting niet-inwoners

• de rechtspersonenbelasting

De fiscus verlengt de standaard betaaltermijn van 2 naar 4 maanden voor alle aanslagbiljetten met aanslagjaar 2022 (voor de uitvoerbaarverklaringen tot en met 31 oktober 2023).

• Voor de aanslagbiljetten personenbelasting en belasting niet-inwoners (aanslagjaar 2022) met verzending vanaf 14 november 2022: De aangepaste betaaldatum staat al vermeld in het blauwe kader. Die datum is dus 4 maanden na de verzenddatum van het aanslagbiljet.

• Voor de aanslagbiljetten personenbelasting en belasting niet-inwoners (aanslagjaar 2022) met verzending vóór 14 november 2022: De betaaldatum vermeldt nog de gebruikelijke betaaltermijn van 2 maanden (in plaats van 4 maanden). Hoewel die extra betaaltermijn van 4 maanden dus niet op het aanslagbiljet staat, geldt dat uitstel ook voor die gevallen. Je hoeft niets te doen om dat uitstel te verkrijgen.

• Voor de aanslagbiljetten vennootschapsbelasting (aanslagjaar 2022) paste de fiscus al alle aanslagbiljetten aan, rekening houdend met de extra betaaltermijn van 4 maanden. De datum op het aanslagbiljet is dus sowieso de correcte.

Hebt u betaalmoeilijkheden? Vraag dan een afbetalingsplan aan via MyMinfin of via een brief aan één van de infocenters van de FOd Financiën.
 

Overige maatregelen

• Minder openbare dienstverplichtingen op de energiefactuur: De aloude UNIZO-eis om de openbare dienstverplichtingen uit de energiefactuur te halen, wordt nu gedeeltelijk ingewilligd. Daarvoor trekst de Vlaamse regering in totaal 148 miljoen euro uit.

• Impulsprogramma voor versnelde energie-transitie in ondernemingen: Het is belangrijk de energiekosten van ondernemingen op termijn te drukken en de afhankelijkheid van dure fossiele brandstoffen te verkleinen. Dit kan door versneld te investeren in nieuwe technologieën die de energie-efficiëntie en het aandeel hernieuwbare energie verhogen. Het gaat dan onder andere om de recuperatie van restwarmte, warmtepompen, elektrische boilers, zonne-energie, biomassa, geothermie, enz. De Vlaamse Regering wil via een impulsprogramma van bijna €100 miljoen de transitie naar hernieuwbare energie bij Vlaamse ondernemingen in 2022 en 2023 versnellen. Dit zal een geïntegreerd programma zijn met maatregelen om bedrijven te informeren, te adviseren en te begeleiden, bijvoorbeeld door nieuwe toepassingen te demonstreren. Het impulsprogramma voorziet ook in investeringssteun om de meerkosten van bepaalde ecologische investeringen te helpen opvangen.

• Bijsturing van de bestaande maatregelen inzake de investeringsaftrek (Info investeringsaftrek)

• Fiscale vrijstelling van regionale steunmaatregelen

• Aanpassen investeringsscope Belgian Recovery Fund

• Tijdelijk moratorium op faillissementen voor ondernemingen getroffen door de energiecrisis als gevolg van een actie van de energieleverancier

• Gedragscode tussen de energieleveranciers en de zelfstandigen en de kmo’s
   

Ter info

Ook op Europees vlak zijn belangrijke gesprekken aan de gang om de energiecrisis te bedwingen.

Om de aardgasprijs binnen de perken te houden, komt er een ‘dynamische prijscorridor’ en in het voorjaar van 2023 wil de Europese Commissie een samenaankoop van aardgas organiseren. 
Intussen zijn er gesprekken aan de gang om de elektriciteitsprijs los te koppelen van de aardgasprijs.
Op langere termijn moet een hervorming van de energiemarkt ervoor zorgen dat de energiebevoorrading en de prijzen in de Europese Unie onder controle blijven.