Barometer: Ondernemersvertrouwen licht verbeterd, maar nog steeds in het rood

In het eerste kwartaal van dit jaar strandt de Bouwbarometer, de driemaandelijkse conjunctuurmeter voor de Vlaamse bouwondernemers, op 97,2 punten. Een vol indexpunt beter dan in het laatste kwartaal van 2022. “Maar we zijn er nog lang niet”, aldus Bouwunie. “Het ondernemersvertrouwen is weliswaar licht gestegen, maar bengelt nog steeds diep onder de gezonde grens van 100 punten”.  Vooral de dalende winstgevendheid blijft de bouwondernemers parten spelen. Zo is de winstgevendheid de voorbije maanden bij 3 op 10 bouwbedrijven nog afgenomen. Vandaag maakt slechts de helft van de ondervraagde bouwbedrijven winst. De rest werkt break-even of zelfs met verlies. Een volgens Bouwunie “op termijn onhoudbare situatie, want zo is er geen marge voor investeringen of om reserves op te bouwen”. Die verhoogde druk op de winstgevendheid vertaalt zich ook duidelijk in het aantal faillissementen. In 2022 gingen maar liefst 1.080 Vlaamse bouwbedrijven over de kop. Een triest record.  Ook in de eerste maanden van dit jaar lag het aantal faillissementen hoog, wat niet veel goeds voorspelt voor 2023. Een verklaring moeten we volgens Bouwunie zoeken in de moeilijke coronajaren waar veel bouwbedrijven hun reserves moesten aanboren, gevolgd door de stijgende materiaalprijzen, de oplopende energieprijzen en de historische loonindexatie. “Maar ook de afschaffing van de vestigingswet speelt zeker een rol. Niemand moet nog bedrijfskennis of specifieke beroepskennis aantonen om te kunnen starten in de bouw. A recipe for disaster”, besluit Bouwunie. 

De laatste tijd lijken die bouwmateriaalprijzen – met uitzondering van enkele uitzonderingen zoals cement – enigszins te stabiliseren. Elke werknemer kreeg intussen ook zijn indexering en ook de energieprijzen dalen min of meer. Die combinatie zou de consumenten toch wat meer ademruimte moeten geven om opnieuw te bouwen of verbouwen. Wat ook het optimisme en dus het vertrouwen van de bouwondernemers licht doet toenemen. 

Orderboekjes iets verder in de tijd gevuld
36% van de bouwbedrijven heeft nu minder werk dan in december. De orderboekjes zijn wel iets verder in de tijd gevuld dan op het einde van vorig jaar. 36% heeft nog voor minder dan drie maanden werk (in het vierde kwartaal was dat bij 4 op 10 het geval). 26% van de ondervraagde bouwbedrijven heeft nog voor minstens een half jaar werk (in het vorige kwartaal was dat maar 18%). Op langere termijn lijkt de bouwactiviteit zich dus te herpakken. Of dat inderdaad het geval zal zijn en we weer mogen spreken van een normalisatie, is nog koffiedik kijken.

Tewerkstelling blijft op peil 
Ondanks het lagere huidige werkvolume is er weinig bereidheid om in te krimpen op vlak van personeelsbestand. 13% van de bouwbedrijven denkt aan ontslagen, terwijl 10% extra mensen wil aanwerven. De meeste bouwbedrijven houden dus hun personeelsbestand min of meer op peil. Goede vakmensen zijn en blijven gegeerd en de arbeidsmarkt is krap.